Ίσες υποχρεώσεις, ίδια δικαιώματα

Να και κάτι ενδιαφέρον.

Και λέγοντας ενδιαφέρον, εννοώ ότι οι περισσότεροι θα χάσετε τον ενδιαφέρον σας μετά από τις πρώτες 6 παραγράφους επειδή η ιστορία δεν έχει ούτε γυναίκες, ούτε καφρίλες.

Στη Φινλανδία, λέει, τα πρόστιμα για παραβάσεις του ΚΟΚ είναι ανάλογα με την οικονομική επιφάνεια του παραβάτη. Ακούγεται ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Αλλά πόσο δίκαιο είναι για όλους;

Ας πάρουμε ένα εύκολο και θεωρητικό παράδειγμα το οποίο τονίζει τις διαφορές εμφανέστατα.

Από τη μία έχουμε τον Mikko, γόνο πλούσιας οικογενείας με εργοστάσια στη Λαπωνία, που οδηγάει μια Bentley διετίας και οδηγεί τυπικά στον αυτοκινητόδρομο με ταχύτητα 150 km/h.

Και από την άλλη έχουμε τον Eric, ο οποίος εργάζεται με τον ελάχιστο μισθό σε ένα από τα εργοστάσια του Mikko (μην τον λυπάστε, οι μισθοί και η πρόνοια δε συγκρίνονται με την Ελλάδα), ο οποίος οδηγεί ένα σκουριασμένο Fiat 20ετίας και πηγαίνει με 130 km/h στον ίδιο αυτοκινητόδρομο.

Το εθνικό όριο ταχύτητας είναι 120 km/h και οι δύο οδηγοί οδηγούν με τις ίδιες συνθήκες καιρού. Ceteris paribus που λένε οι επιστήμονες.

Τώρα λοιπόν, το όριο ταχύτητας σε κάθε δρόμο υπάρχει για ένα και μόνο λόγο: την ασφάλεια. Η χαμηλή ταχύτητα δίνει την ευκαιρία στον οδηγό να επιβραδύνει για την αποφυγή ατυχήματος αλλά και για την ελαχιστοποίηση ζημιών και τραυματισμού σε περίπτωση ατυχήματος.

Φυσικά, ο λόγος που δεν θέλει το κράτος να γίνονται ατυχήματα είναι κυρίως για να μην βγαίνουν εκτός της παραγωγικής διαδικασίας όσοι εμπλέκονται ή σκοτώνονται σε αυτά. Αυτό σημαίνει για το κράτος οι τραυματισμένοι δεν προσφέρουν στην οικονομία αλλά και ότι κατά πάσα πιθανότητα αντλούν χρήματα από την κοινωνική τους ασφάλιση για περίθαλψη. Γι αυτό υπάρχουν τα πρόστιμα για να τιμωρούν όσοι δυνητικά πάνε να βλάψουν την οικονομία του κράτους άθελά τους.

Μέχρι εδώ καλά; Ωραία!

Ας πούμε λοιπόν τώρα κάτι το οποίο δε φαντάζει ιδιαίτερα τραβηγμένο. Η κοινή λογική λέει ότι η Bentley φρενάρει απείρως αποτελεσματικότερα και γρηγορότερα από το Fiat 20ετίας. Χωρίς τριξίματα, χωρίς κομμένα τιμόνια. Απλά φρενάρει.

Για να το βάλουμε με νούμερα λοιπόν, ας πούμε ότι η Bentley λοιπόν μπορεί να επιβραδύνει κατά 30km/h στο πρώτο δευτερόλεπτο, ενώ το Fiat επιβραδύνει κατά 10km/h στον ίδιο χρόνο.

Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο οδηγοί μπορούν αν πατήσουν φρένο για ένα δευτερόλεπτο να επιβραδύνουν και οι δύο στα 120 km/h, ενώ μετά η Bentley θα σταματήσει πολύ πιο γρήγορα από το Fiat και σε πολύ μικρότερη απόσταση.

Φυσικά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες τους οποίους αξίζει να αναφέρουμε, όπως το ότι το Fiat χωρίς ABS μπορεί πολύ εύκολα να ξεφύγει από την πορεία του και να έχουμε παράπλευρες απώλειες.

Έρχεται λοιπόν ο νομοθέτης και λέει ότι ο Mikko με την Bentley πρέπει να πληρώσει πρόστιμο πολύ μεγαλύτερο από τον Eric γιατί οδηγούσε με ταχύτητα κατά πολύ ανώτερη από το όριο ταχύτητας αλλά και επειδή βγάζει περισσότερα λεφτά.

Στην πραγματικότητα όμως το αμάξι του Mikko είναι ασφαλέστερο και διαθέτει όχι μόνο καλύτερα φρένα αλλά και αρκετά συστήματα παθητικής ασφάλειας ώστε να αποτρέψει τον τραυματισμό του Mikko και των επιβατών του.

Πριν προλάβετε να κρίνετε τον Mikko σκεφτείτε πως επειδή πήγαινε με 150 δεν σημαίνει ότι ήταν αυτός που προκάλεσε το ατύχημα. Απλά αυτό δείχνει ότι έτσι θέλουμε να βλέπουμε τα πράγματα γιατί είμαστε πολλοί γρήγοροι στο να κρίνουμε καταστάσεις, όπως ας πούμε το κλασικό "τράκαρε γιατί έτρεχε", όταν τα περισσότερα τρακαρίσματα γίνονται με ταχύτητες πολύ κάτω 100 km/h.

Στην πραγματικότητα όμως ο Mikko είναι εκείνος που έχει λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσει ατύχημα γιατί οδηγάει το αμάξι που σταματάει πιο εύκολα και έχει μεγαλύτερη παθητική ασφάλεια που σημαίνει μικρότερες πιθανότητες τραυματισμού.

Στην τελική, ο Mikko που έχει μικρότερη πιθανότητα να τραυματίσει αλλά και να τραυματιστεί, πολύ πιθανόν να έχει ιδιωτική ασφάλεια άρα να μην χρειαστεί να αντλήσει λεφτά από την κοινωνική ασφάλισή του για την περίθαλψή του.

Και έρχεται λοιπόν το κράτος και λέει στο Mikko ότι αυτός πρέπει να πληρώσει δυσανάλογα μεγαλύτερο πρόστιμο από τον Eric, εξετάζοντας αποκλειστικά ένα δεδομένο: τι λέει η φορολογική του δήλωση.

Λυπάμαι, αλλά όσο και αντιλαϊκιστής κι αν ακουστώ, και όσο κι αν δεν ανήκω στη συνομοταξία όσων κάνουν κόντρες στο δρόμο, αυτό είναι απλά άδικο.

Και αν νομίζετε πως το παράδειγμα ήταν θεωρητικό, πείτε τον στον κύριο που πλήρωσε €170.000 επειδή "έτρεχε" με 80 km/h.

Ηθική και άλλα μοντέρνα αστικά αστεία

Πραγματικά αδυνατώ να καταλάβω τον κόσμο.

Συμμετείχα (παθητικά, πολύ παθητικά) σε μια συζήτηση γύρω από το αντικειμένο πως οι πολιτικοί δεν έχουν μυαλό, πως είναι κατά κύριο λόγο χαζοί και κουτοπόνηροι. Και αυτό το συνόδευαν με κουτσομπολιό για τον κάθε πολιτικό. Ό,τι έχει ακούσει ο καθένας για τον οποιονδήποτε που έχει πολιτευτεί χωρίς να τον ενδιαφέρει να το διασταυρώσει, να το εξετάσει, να δει αν βγάζει νόημα αυτό που λέει.

Sorry (κι αυτό το λέω για να συνδέσω τις δυο προτάσεις, όχι επειδή λυπάμαι), αλλά το τι δείχνει αυτό θα σας το πω στα αμερικάνικα γιατί το ελλήνικος δεν έχει τόσο ωραίες εκφράσεις: mob mentality.

Γιατί δε μπορείς να καταλάβεις ότι το να θεωρείς τον άλλο για μαλάκα που γαμήθηκε να φτάσει κάπου χρησιμοποιώντας το ίδιο το σύστημα που έχεις κι εσύ απέναντί σου, δείχνει απλά ότι θα ήθελες πολύ να ήσουν στη θέση του, να κάνεις τη δουλειά του, να βγάζεις τα λεφτά του και να έχεις την εξουσία του και να θεωρείς από virtual βάθρο ηθικότητας και διαφάνειας που έχεις στήσει για τον εαυτό σου ότι εσύ θα ήσουν καλύτερος και λιγότερο διεφθαρμένος.

Παπάρια μάντολες, αγαπητέ φίλε.

Γιατί αν πραγματικά ήσουν καλύτερος και λιγότερο διεφθαρμένος και ό,τι άλλο πιστεύεις ότι είσαι, τότε δε θα κοιτούσες να κάνεις καμιά δεύτερη δουλειά χωρίς τιμολόγιο για χαρτζηλίκι, δε θα κοιτούσες να μην έχεις ασφάλεια για να τα πάρεις από τον ΟΑΕΔ, δε θα κοιτούσες να κλέψεις τον περιπτερά, δε θα κοιτούσες να βρεις την ταινία σου στο Internet και δε θα έπλενες το αμάξι σου με το κοινόχρηστο νερό της πολυκατοικίας.

Γιατί φιλαράκι σου έχω νέα: Κι εσύ κλέβεις στο μέγεθος που μπορείς.

Το ίδιο κάνει και ο δήμαρχος που θα ξαναφτιάξει όλες τις πλατείες ανά τετραετία για τη μίζα του κατασκευαστή, ο γιατρός που θα πάρει το φακελάκι για να ασχοληθεί πέντε λεπτά παραπάνω με την περίπτωσή σου, ο υπουργός που θα υπογράψει για αγορά νέων whatever παρόλο που και τα παλιά μια χαρά κάνανε τη δουλειά τους, το ίδιο θα κάνει ακόμα και ο πρωθυπουργός που θα κοιτάξει να είναι στο απυρόβλητο όση ώρα κυβερνάει και οι λογαριασμοί του στην Ελβετία, στο Dubai και στα Cayman γεμίζουν.

Κι αν δε σου αρέσει το σύστημα, αν έχεις κάποιο θέμα, αν εσύ είσαι ο αναμάρτητος και δεν είσαι απλά ο μέσος πολίτης, τότε φιλαράκι να πας στις ΗΠΑ και να ψηφίσεις Obama.

Γιατί δεν ξέρω αν τώρα που βγήκε θα αλλάξει κάτι όπως έλεγε ότι θα κάνει, αλλά ξέρω ότι όταν η κυβέρνηση του είπε να του δώσει λεφτά για να τρέξει την καμπάνια του και να εκλεγεί πρόεδρος, εκείνος είπε "Όχι ευχαριστώ, εγώ θα μαζέψω λεφτά από τον κόσμο."

Κι αυτά όταν ακόμα ήταν απλά μια κουκίδα στον πολιτικο χάρτη της Αμερικής, πριν από 20 μήνες.